Steeds meer gemeenten stellen beheersverordeningen vast. De beheersverordening is eenvoudig, relatief goedkoop en snel vast te stellen. Dit zijn voordelen ten opzichte van het bestemmingsplan.
Actualiseringsplicht en de beheersverordening
In de Wet op de ruimtelijke ordening (Wro) is een verplichting opgenomen om bestemmingsplannen elke tien jaar te herzien. Als de gemeente dit voor een bepaald gebied niet doet, dan mag zij daar geen leges heffen. Aan het einde van de termijn staat de gemeente dan voor de keuze om een nieuw bestemmingsplan vast te stellen, een verlengingsbesluit te nemen of om een verordening vast te stellen.
Wat is een beheersverordening?
De beheersverordening is in de wet opgenomen als een eenvoudig alternatief voor een bestemmingsplan. Een beperking is dat het moet gaan om gebieden waar geen ruimtelijke ontwikkelingen worden voorzien. De verordening houdt in feite niet meer in dan een bevriezing van het bestaande gebruik. Nieuwe ontwikkelingen mag deze verordening dus niet mogelijk maken.
Overigens kan de gemeenteraad een beheersverordening vaststellen in afwachting van ontwikkelingen die op termijn gaan plaatsvinden. Zo kan men voor braakliggend terrein of een slooplocatie een tijdelijke functie vaststellen, ter overbrugging.
Bestaand gebruik: feitelijk of planologisch?
De beheersverordening kan zowel het feitelijk bestaande gebruik vastleggen als het planologisch bestaande gebruik.
Bij vastlegging van het feitelijk bestaande gebruik kan bijvoorbeeld worden verwezen naar een luchtfoto met een inventarisatielijst. Het zal duidelijk zijn dat dit maar weinig rechtszekerheid biedt. Zo zal de precieze ligging van de bebouwing en de bouwhoogte niet duidelijk zijn. De verordening legaliseert dus mogelijk illegale bebouwing.
Als de verordening geen nadere bouw- en gebruiksregels bevat voor afwijken van de bestaande situatie, zal elke afwijking verboden zijn. Dit is pas anders als er een omgevingsvergunning wordt verleend waarmee van de verordening wordt afgeweken.
Een andere vorm van een beheersverordening betreft het overnemen van de mogelijkheden uit het voorafgaande bestemmingsplan. Daarbij hoeven overigens de geldende bestemmingen niet geheel overgenomen te worden. Wegbestemmen van niet meer gewenst gebruik is mogelijk, maar ook legalisering van illegaal gebruik. Bij het opstellen van een verordening moet men rekening houden met het aspect van schade. Als de verordening bijvoorbeeld minder mogelijkheden biedt dan het voorafgaande bestemmingsplan, dan kan er recht bestaan op planschade.
Rechtsbescherming bij beheersverordening
Voor de beheersverordening gelden geen procedurevoorschriften. Het gaat om een verordening en dat betekent dat er geen beroep openstaat. Afhankelijk van de inhoud van de gemeentelijke inspraakverordening, kan inspraak wel verplicht zijn.
Toetsing door de rechter kan wel via de weg van beroep tegen de verlening of de weigering van een omgevingsvergunning. De verordening vormt immers het toetsingskader voor de aanvraag om een omgevingsvergunning voor het bouwen. De bestuursrechter beoordeelt dan de gronden waarop de omgevingsvergunning is verleend, waaronder de beheersverordening. De rechter kan de beheersverordening onverbindend verklaren bijvoorbeeld omdat deze in strijd met de wet is vastgesteld. In die situatie blijft de beheersverordening bestaan, maar heeft deze geen rechtskracht.
Ook bij de burgerlijke rechter kan de beheersverordening aan de orde komen. Bijvoorbeeld wanneer men stelt dat het vaststellen van de verordening onrechtmatig is.
Hulp nodig?
Wil je meer weten over de toepassing van de beheersverordening of het door je gewenste gebruik van grond en/of gebouwen in overeenstemming is met de planologische regels? Neem dan gerust contact op.