Met de vijfde anti-witwasrichtlijn, die uiterlijk op 10 januari 2020 moet zijn omgezet in nationale wetgeving, worden de eerste Europese stappen gezet naar regulering van blockchain; en dan vooral de financiële kant van de technologie, de cryptocurrencies. De richtlijn beoogt (onder andere) wisselplatforms (beurzen waar cryptocurrencies kunnen worden omgeruild voor euro’s of andere reguliere valuta) en zogenaamde ‘custodian wallet providers’ (bewaardiensten voor cryptocurrencies) onder de reikwijdte van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) te brengen.
De juridische onduidelijkheid waar ondernemers op het gebied van blockchaintechnologie mee te maken hebben remt technologische ontwikkelingen. Daarnaast voedt de terughoudende opstelling van de wetgever en toezichthouders publieke argwaan voor de technologie. ‘Bitcoin is toch iets voor criminelen?’ is een veel gehoorde reactie door ondernemers in deze sector. Dit terwijl veel ondernemers juist staan te springen om zekere vorm van toezicht.
Het financiële aspect van blockchaintechnologie is nauw verweven met het veiligheidsaspect van de technologie. Hoe meer gebruikers bijdragen aan het in stand houden van het netwerk, hoe veiliger het is. Waar centrale servers kwetsbaar zijn voor (bijvoorbeeld) hackers en DDoS aanvallen, geldt dat voor decentraal gedistribueerde netwerken in veel mindere mate. Vergelijk het met een school vissen of een kudde schapen, waarbij het geheel vertrouwt op ‘safety in numbers’; het wegvallen van één van hen is een ingecalculeerd verlies, maar geen bedreiging voor het geheel.
Ja, cryptocurrencies zoals bitcoin kunnen momenteel worden gebruikt voor anonieme en onherleidbare transacties en in dat opzicht kan er een wolf in schaapskleren tussen zitten. Zolang adequaat toezicht ontbreekt en ondernemers niet de wettelijke middelen hebben om verdachte situaties te kunnen melden (bijvoorbeeld vanwege het anonieme karakter), kan hen moeilijk verweten worden dat zij zich met louche zaken bezig houden. Want waar het anonieme karakter van blockchaintechnologie vanuit een Wwft perspectief wellicht een bron van criminaliteit kan zijn, kan het vanuit het perspectief van de bescherming van persoonsgegevens of fraudebestrijding juist een oplossing zijn!
Vanuit een juridisch perspectief kunnen wij deze eerste stapjes dan ook alleen maar toejuichen, maar neemt niet weg dat er nog talloze (juridische) vraagstukken rondom deze technologie zijn, die om aandacht vragen. Dat er nu een start gemaakt wordt met wetgeving en toezicht op het financiële aspect zien wij dan ook als een winstpunt, zowel voor ondernemers als het publieke vertrouwen in de technologie. Als je je als ondernemer afvraagt of jij een wisselplatform bent, of dat je wellicht als ‘custodian wallet provider’ kwalificeert, kijk dan hier of kom dan vooral eens bij ons langs voor een kop koffie. Uiteraard kun je ook met andere blockchain-gerelateerde vragen bij ons terecht!
Rein Blockchainteam
Jeroen Sprangers
Paul Suk
Guido Siebel
Esmée Piening
Advocaat