Het straatbeeld rond etenstijd: fietsende maaltijdbezorgers met grote vierkante rugtassen. Deliveroo is een uitstekend voorbeeld van hoe tegenwoordig het platform als digitaal businessmodel wordt ingezet. Maar de vraag die speelt, is hoe de arbeidsverhouding van de bezorgers van Deliveroo gekwalificeerd moet worden.
Arbeidsverhouding
Gisteren heeft de kantonrechter hier uitspraak over gedaan en is bepaald dat de bezorgers van Deliveroo geen zzp’ers zijn (ondanks het door de organisatie ingevoerde zzp-model). Dit betekent dat de verhouding tussen de bezorgers en Deliveroo aan te merken is als een arbeidsovereenkomst én dat de cao voor Beroepsgoederenvervoer van toepassing is.
Per e-mail liet Deliveroo op 2 november 2017 weten aan haar bezorgers dat het bedrijf besloot verder te gaan op het flexibele zelfstandige ‘fee per delivery’- betaalmodel. Wat voor bezorgers betekent dat zij werken als zzp’er voor Deliveroo via een partnerovereenkomst. Deze ontwikkeling werd niet door alle bezorgers in dank afgenomen. Een tweedejaarsstudent besloot deze overeenkomst aan te vechten in een kort geding en eiste een verklaring voor recht dat de huidige rechtsbetrekking tussen hem en Deliveroo gekwalificeerd moest worden als een arbeidsovereenkomst. Op 23 juli 2018 oordeelde de voorzieningenrechter dat het zzp-model van Deliveroo geoorloofd was.
Standpunt kantonrechter
Gisteren is een totaal ander standpunt door de Amsterdamse kantonrechter ingenomen: Aan de werkzaamheden van de maaltijdbezorgers is sinds het zzp-model niks veranderd. De rechter acht de afhankelijkheid van Deliveroo belangrijker dan de zelfstandigheid van de bezorger door de kantonrechter. De maaltijdbezorgers zijn werknemers en geen zzp’ers.
Om te bepalen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst werd gekeken naar de gezagsverhouding tussen Deliveroo en de bezorgers. Met name is hierbij van belang of de grote vrijheid om het werk te verrichten, de mogelijkheid om zich te laten vervangen en het recht om een bestelling te weigeren, aan het aannemen van het bestaan van een arbeidsovereenkomst in de weg staat.
Volgens de rechter moet de grote vrijheid die volgens Deliveroo bestaat binnen het bezorgen worden genuanceerd. Het inroostersysteem dat bestellingen toewijst, werkt met een prestatiegerichte toewijzing én een bonussysteem. Daardoor moet de bezorger de bestelling haast wel accepteren, wil er voldoende werk voor hem zijn. Omtrent de vervangingsmogelijkheid die bezorgers contractueel hebben wordt gesteld dat deze mogelijkheid vrijwel inhoudsloos is. Het systeem werkt namelijk op zodanige manier dat pas op het moment van toewijzing en acceptatie van een concrete bestelling, een concrete opdracht bestaat. In dit korte tijdsbestek zou de bezorger een vervangende bezorger moeten vinden, wat feitelijk onmogelijk is.
Partnerovereenkomst
Uit voorstaande blijkt dat de grote vrijheid waar Deliveroo haar ‘partnerovereenkomst’ binnen het zzp-model op baseert, niet veel voorstelt in de praktijk. Daarom komt de kantonrechter tot het oordeel dat de bezorgers arbeid verrichten voor Deliveroo en dat Deliveroo gezag heeft over de bezorgers. Dat leidt tot een arbeidsrelatie in plaats van een zzp-relatie.
Niet alleen Deliveroo ligt onder vuur, meerdere rechtszaken over soortgelijke platforms (denk aan Uber, Helpling) zullen volgen. Wat betekent dit vonnis voor de praktijk? Ongetwijfeld zal uiteindelijk de Hoge Raad zich hierover uitspreken. Meer weten over de fiscale en arbeidsrechtelijke verschillen tussen zzp’ers en werknemers? Neem contact op met arbeidsrechtadvocaat Liset Sandberg (sandberg@rein.nl) of met fiscalist Rob Beukema (beukema@rein.nl).
Liset Sandberg
Advocaat