In gerechtelijke procedure is het bewijzen van stellingen heel belangrijk. Dit maakt het verschil tussen winst en verlies van een gerechtelijke procedure. Het is vaak lastig om stellingen te bewijzen, omdat de wederpartij wél beschikt over bepaalde bewijsstukken, en jij niet. Een nieuwe wet biedt uitkomst voor deze problemen.
Per 1 januari 2025 is de Wet vereenvoudiging en modernisering bewijsrecht ingetreden. Deze wet verandert naar mijn mening niet veel. Voornamelijk worden bestaande praktijken en rechtspraak wettelijk vastgelegd. Toch is er wel één wijziging die absoluut de moeite waard is om in dit blog te bespreken, namelijk het recht op inzage in gegevens die de wederpartij of een derde onder zich heeft, en de mogelijkheid om daarop bewijsbeslag te leggen.
Criteria worden gelijk getrokken
In de nieuwe wet worden de criteria om voorafgaand aan een gerechtelijke procedure getuigen te horen, een deskundige te benoemen, een descente te houden of inzage in stukken te krijgen, gelijk getrokken. Uitgangspunt is dat de rechter het verzoek toewijst. Dat is alleen anders in uitzonderingsgevallen. Dat was altijd al zo bij getuigen, een deskundige en een descente, maar dat is nieuw bij het verkrijgen van inzage in gegevens die de wederpartij of een derde onder zich heeft. Voorheen golden daarvoor strengere criteria.
Ruimere mogelijkheden voor inzage in bewijsstukken
De nieuwe wet maakt het dus mogelijk om op snelle en eenvoudige wijze voorafgaand aan een gerechtelijke procedure bewijs te verzamelen. Nu kan een wederpartij of een derde (zoals een boekhouder of accountant) worden verplicht gegevens te verstrekken, die hij in bezit heeft. Onder ‘gegevens’ vallen alle vormen van bewijsmateriaal, dus niet alleen schriftelijke stukken, maar bijvoorbeeld ook computerbestanden of Whatsapp-gesprekken.
De mogelijkheid om bewijs beter te kunnen verzamelen, dat in bezit is bij de wederpartij, is van groot belang, omdat de wederpartij vaak niet uit zichzelf voor hem nadelige bewijsstukken aan de rechtbank zal zenden. Dit ondanks dat het feit dat op alle partijen de plicht rust om de waarheid te vertellen, welke verplichting volgens de nieuwe wet in iedere dagvaarding specifiek moet worden opgenomen.
Bescherming door bewijsbeslag
Om te voorkomen dat de wederpartij ineens bepaalde bewijsstukken ‘kwijtraakt’, als een rechter een verzoek tot inzage heeft toegewezen, biedt de nieuwe wet ook de mogelijkheid om bewijsbeslag op gegevens te leggen. Bij bewijsbeslag gaat een deurwaarder onaangekondigd naar de wederpartij toe om daar beslag te leggen op alle gewenste bewijsstukken. De deurwaarder wordt daarbij voor zover nodig geassisteerd door de politie. De wederpartij is dan verplicht alle medewerking te verlenen, bijvoorbeeld door wachtwoorden van computers te verstrekken. Op deze manier kan bewijs worden veiliggesteld, voordat de wederpartij bewijsstukken vernietigd.
Al met al kan een verzoek tot inzage van bewijsstukken heel goed gecombineerd worden met een bewijsbeslag, waarbij eerst beslag wordt gelegd op de bewijsstukken bij de wederpartij, en daarna aan de rechter toestemming wordt gevraagd daarin inzage te verkrijgen.
Heb je moeite om het bewijs van jouw stellingen rond te krijgen, omdat de wederpartij het bewijs (mogelijk) onder zich heeft? Dan kan ik jou assisteren om de bewijsstukken te verkrijgen.
Jonatan Faas
Advocaat