Het auteursrecht kennen we allemaal wel. Wil je daar recht op hebben, dan moet er sprake zijn van een bepaalde mate van creativiteit. Maar wat voor rechten hebben uitvoerende kunstenaars? De zanger, de acteur, de toneelspeler, de mimespeler, de cabaretier, de balletdanseres en overige musici? Advocaat Esmée Piening legt uit.
Naburige rechten
Als je een uitvoerend kunstenaar bent dan berust het auteursrecht meestal niet bij jou. Je hebt echter nog wel de beschikking over naburige rechten. Naburige rechten wat zijn dat? Ik licht ze hieronder in een notendop aan je uit.
Wet op Naburige rechten
De wet op de Naburige rechten ziet op uitvoering, opname en uitzending. Het geeft jou als uitvoerend kunstenaar exclusieve rechten (de rechten op filmwerken uitgezonderd die zijn geregeld in de Auteurswet). Deze rechten ontstaan, net als het auteursrecht, vanzelf. Je hoeft er dus niets voor te doen. Een naburig recht vervalt na vijftig (soms zeventig) jaar vanaf het einde van de uitzending, de opname of de uitvoering. Het kan dus zijn dat een bepaalde screenplay al lang niet meer wordt beschermd door het auteursrecht omdat het te oud is bijvoorbeeld (ouder dan zeventig jaar). Voor jou kan er echter op dat moment wel een naburig recht ontstaan, zelfs als een werk dus heel, heel oud is, omdat je het toneelstuk op een bepaalde manier uitvoert. Een naburig recht is persoonsgebonden en vervalt bij overlijden, tenzij je iemand hebt aangewezen om je rechten uit te oefenen. In het algemeen aan te bevelen!
Voorbeelden exclusieve exploitatierechten
Een greep uit de exclusieve exploitatierechten van uitvoerende kunstenaars (welke zien op een uitvoering):
– het recht te beslissen of een uitvoering mag worden opgenomen;
– het recht te beslissen of een opname vermenigvuldigd en op de markt gebracht mag worden
– het recht te beslissen of een opname uitgezonden of vertoond mag worden of ten gehore gebracht.
Rechten overdragen middels een artiesten- of platencontract
Veel uitvoerend kunstenaars sluiten echter een artiesten- of een platencontract. Je draagt hierbij je rechten over aan de betreffende stichting of maatschappij en je ontvangt daarvoor een vergoeding, of je sluit een licentie af. Commerciële muziek van een artiest afspelen in het openbaar mag altijd zonder toestemming. Daarvoor moet dan wel een ‘billijke’ vergoeding betaald worden. Die vergoeding wordt betaald aan de Stichting ter Exploitatie van Naburige Rechten (SENA). Het overtreden van de Wet op de naburige rechten is strafbaar! SENA ontvangt de vergoedingen om ze vervolgens uit te keren aan jou als uitvoerend kunstenaar of aan degene aan wie je je rechten hebt overgedragen.
Wie ziet er nog meer op toe dat je rechten worden gewaarborgd? Dat doet Stichting BREIN (Bescherming Rechten Entertainmentindustrie Nederland), de Nederlandse waakhond die naast muziek ook zeer actief is in de wereld van het downloaden (o.a. de Piratebay).
Heb je vragen over naburige rechten, neem dan vrijblijvend contact op met Esmée Piening.
Esmée Piening
Advocaat