Als je van plan bent jouw bedrijf te verkopen komt vanzelf de vraag hoe dat dan gaat gebeuren. Laatst schreef ik over allerlei zaken die bij een bedrijfsoverdracht aan bod kunnen komen. Twee verschillende manieren van koop of verkoop van een bedrijf zijn de aandelenverkoop en de activa/passiva-transactie. Een keuze maken is hierin lastig. Daarom leg ik uit wat het verschil is en waar je op moet letten.
Hoe bedoel je aandelenverkoop of activa?
Even kort bij het begin beginnen. Bedrijven zijn er in allerlei soorten en maten. Het bekendst zijn de BV (besloten vennootschap), de VOF (vennootschap onder firma) en de eenmanszaak.
Een BV heeft een in aandelen verdeeld kapitaal, gehouden door één of meerdere aandeelhouders. Met de aandelen heb je de eigendom van de BV in handen.
De VOF en eenmanszaak kennen geen aandelenkapitaal. De eigenaar (eenmanszaak) of eigenaren (VOF) zijn zelf de ondernemer(s).
Zowel de BV, de VOF als de eenmanszaak hebben activa en passiva. Activa zijn de bezittingen van de onderneming. Denk aan inventaris, voorraden, liquide middelen, debiteuren (vorderingen op derden), intellectuele eigendomsrechten en goodwill. De passiva zijn de schulden en de verplichtingen van de onderneming.
Alleen bij de verkoop van een BV kom je dus voor de keuze om aandelen of activa en passiva te verkopen.
We kennen in Nederland ook de naamloze vennootschap (NV). Voor de NV geldt hetzelfde als voor de BV. Deze rechtsvorm komt veel minder vaak voor dus laat ik verder buiten beschouwing.
De aandelenverkoop
Bij een aandelenverkoop worden – je snapt het al – de aandelen overgedragen. Daarmee gaat het hele bedrijf als één geheel over. De BV, met al zijn bezittingen en schulden, rechten en plichten, contracten, vergunningen en licenties, enzovoorts, blijft exact zoals het is. Alleen de eigendom wijzigt, doordat de aandelen door een nieuwe aandeelhouder worden gehouden.
Deze wijze van bedrijfsoverdracht is op zich dus heel overzichtelijk. Het eigendomsbewijs – het aandeel – gaat simpelweg over naar de koper.
In de eenvoud schuilt ook meteen het risico. In de BV kunnen namelijk ook onbekende risico’s aanwezig zijn. Als de koper de onderneming niet goed kent, zal hij eerst inzicht willen krijgen in de ‘staat’ van de BV. De koper kan een due diligence onderzoek uitvoeren. Als hij bepaalde risico’s ontdekt dan zal hij hier rekening mee willen houden.
De activa/passiva transactie
Bij een activa transactie neemt een belanghebbende alle of alleen bepaalde goederen van het bedrijf over. In de praktijk gaat het dan vaak om zaken als machines, voorraden, intellectuele eigendomsrechten en inventaris.
Als ook bepaalde verplichtingen worden overgenomen – en dat is meestal het geval – dan spreek je van een activa/passiva transactie.
Vaak heeft de onderneming belangrijke overeenkomsten die de koper wil overnemen. De contractspartij bij die overeenkomst dient daar dan wel aan mee te werken.
Als via een activa/passiva transactie de onderneming wordt gekocht, dan gaat meestal het personeel automatisch mee over naar de koper. Dat is in de wet geregeld om te voorkomen dat zo’n transactie wordt gedaan om personeel gemakkelijk kwijt te raken.
Het voordeel van een activa/passiva transactie is dat gericht bepaalde zaken wel, of juist niet, worden overgedragen. Overjarige voorraden, oude inventaris, banksaldi, debiteuren en crediteuren kan de koper links laten liggen. Eventuele aansprakelijkheden, risico’s en claims kunnen bij de verkoper achter worden gelaten. De verkoper moet het daar natuurlijk zelf ook mee eens zijn.
En in mijn situatie?
Het antwoord is flauw: dat hangt ervan af. Of je de verkoper of de koper bent. Of je als koper de onderneming al kent of niet. Hoe gecompliceerd een activa-transactie zal zijn. Hoe het fiscaal uitwerkt. Dat lijkt misschien onoverzichtelijk, maar in de praktijk is de beste transactievorm meestal snel duidelijk.
Mocht je nog vragen hebben, neem gerust contact met mij op.
Esmée Piening
Advocaat