Bij bijna elke navorderings- of naheffingsaanslag legt de belastingdienst tegelijkertijd een boete op. Deze boetes kunnen behoorlijk ondoorzichtig zijn. In deze blog leg ik je daarom uit hoe het zit met fiscale boetes en nog belangrijker: wat je er tegen kunt doen.
Spring snel naar:
Wanneer legt de belastingdienst een boete op?
De belastingdienst legt een boete op wanneer je geen, onvolledige of zelfs onjuiste informatie verstrekt aan de belastingdienst. Daardoor is sprake van een overtreding van fiscale wet- en regelgeving.
In Nederland kennen we twee soorten fiscale boetes, namelijk de verzuimboete en de vergrijpboete. Verzuimboetes worden ingezet voor kleine en lichte overtredingen. Voor zware en ernstige overtredingen worden vergrijpboetes opgelegd.
Verzuimboete
Een verzuimboete wordt opgelegd als een belastingplichtige niet of niet tijdig aangifte doet. De hoogte van de verzuimboete is afhankelijk van het type belasting. De wet geeft maximale hoogtes aan:
- Bij aangiftebelastingen (omzetbelasting en loonheffingen) bedraagt de boete maximaal € 1.377
- Bij aanslagbelastingen (vennootschapsbelasting en inkomstenbelasting) bedraagt de boete maximaal € 5.514.
- Ook als de belasting niet of niet volledig is betaald, bedraagt de boete maximaal € 5.514.
In het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (BBBB) zijn nadere beleidsregels opgesteld. Daarin staat per beboetbaar feit omschreven welke hoogte de belastingdienst hanteert.
Vergrijpboete: opzet of grove schuld
Een vergrijpboete wordt opgelegd bij ernstige en zware overtredingen. Belangrijk voor de hoogte van de vergrijpboete is de vraag of er sprake is van opzet of grove schuld. Bij opzet bedraagt de vergrijpboete namelijk 50% van de belasting die opzettelijk is verzwegen, terwijl dit bij grove schuld 25% is.
Als je met opzet inkomen uit sparen en beleggen (box 3) niet of onjuist hebt aangegeven, dan is de boete 150% van de verzwegen belasting. Bij grove schuld is dat 75%.
De belastingdienst kijkt of er een reden is om de boete verder te verhogen of te verlagen. Redenen om te verhogen kunnen zijn: eerdere boetes die zijn opgelegd of gepleegde fraude. De boete kan dan oplopen tot 100%, en bij inkomen uit sparen of beleggen (box 3-inkomen) tot wel 300%.
Wat kan je doen tegen een boete van de belastingdienst?
In mijn praktijk zie ik regelmatig dat de inspecteur naar aanleiding van een boekenonderzoek bijna automatisch een vergrijpboete oplegt. In zo’n geval kan het maken van bezwaar uitkomst bieden. De bewijslast voor het opleggen van boetes ligt namelijk altijd bij de inspecteur, terwijl deze inspecteur de boetes vaak oplegt zonder nadere onderbouwing. Meer informatie over het maken van bezwaar vind je hier.
Matiging boete via bezwaar
Als je bezwaar maakt, kan je zorgen voor een matiging van de boete. Twee soorten omstandigheden kunnen zorgen voor matiging. Zo kan er allereerst sprake zijn van een wanverhouding tussen de ernst van het feit en de opgelegde boete. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de boete een veelvoud van de naheffingsaanslag bedraagt.
Ten tweede kunnen er verzachtende omstandigheden zijn die pleiten voor matiging. Denk bijvoorbeeld aan de situatie waarin de belanghebbende bepaalde maatregelen heeft getroffen om de boete te voorkomen.
De rechter schat zelf in of hij de hoogte van een boete ‘passend en geboden’ vindt. Dit doet hij aan de hand van alle feiten en omstandigheden samen met de door partijen aangevoerde argumenten. Voor een succesvol beroep op wanverhouding of verzachtende omstandigheden moet je je argumenten dus wel hard kunnen maken.
Vernietiging boete via bezwaar
Als sprake is van een zogeheten pleitbaar standpunt, kan de inspecteur zelfs helemaal geen boete opleggen. Is de boete al opgelegd? Dan kan deze worden vernietigd.
Van een pleitbaar standpunt is sprake als op grond van de heersende leer en huidige stand van de jurisprudentie verdedigbaar is dat de belastingplichtige juist heeft gehandeld. Een cliënt van mij kreeg bijvoorbeeld een boete voor het niet-indienen van een aangifte. Hij was van mening dat hij dat niet hoefde te doen, aangezien hij woonachtig was in het buitenland. Uiteindelijk werd beslist dat hij wel degelijk zijn fiscale woonplaats in Nederland had. Het was echter wel pleitbaar dat zijn woonplaats in het buitenland was en daardoor ging de opgelegde boete van tafel.
Ook een onjuist feitelijk standpunt kan onder voorwaarden kwalificeren als een pleitbaar standpunt. Het toetsingsmoment is daarbij het indienen van de aangifte. Als een belastingplichtige ten tijde van het indienen van de aangifte een pleitbaar standpunt innam, maar deze bleek later onjuist te zijn vanwege een andere feitelijke kwalificatie, is alsnog sprake van een pleitbaar standpunt.
Boete van de belastingdienst en hulp nodig?
In de praktijk help ik regelmatig cliënten met het voeren van bezwaar en beroep tegen fiscale boetes. Wil je weten wat je opties zijn? Of heb je een andere fiscale vraag? Bel of mail mij dan gerust.
Rob Beukema
Fiscalist en financieel adviseur