In de wondere wereld van het intellectueel eigendomsrecht zijn er veel rechten te vinden waarmee je product of werk de benodigde bescherming kan verkrijgen. Maar wat nou als jouw product niet oorspronkelijk en creatief genoeg is om in aanmerking te komen voor een auteursrecht? En het ook niet in aanmerking komt voor modellenrecht en niet innovatief genoeg is voor een octrooi? Mag dan iedereen zomaar jouw product namaken? In beginsel wel. Welke spelregels gelden dan, heb je al eens gehoord van slaafse nabootsing? IE-advocaat Jeroen Sprangers legt uit.
Wat is slaafse nabootsing?
Je hebt geïnvesteerd in je nieuw ontwikkelde product en je zet het in de markt. Als je product in de smaak valt bij het publiek bestaat de kans dat een ander je product gaat namaken. Dat wil je natuurlijk niet! Je wilt immers in staat worden gesteld met de verkoop van je product je geïnvesteerde centen terug te verdienen. Ook als je geen intellectueel eigendomsrecht hebt, hoef je niet zonder meer te dulden dat iemand jouw product klakkeloos namaakt; de zogenaamde slaafse nabootsing. Het slaafs nabootsen laat zich het best omschrijven als een onrechtmatig handelen van de namaker.
Vrijheid van handel: wanneer is namaak onrechtmatig?
Sinds een beroemde zaak uit 1953 kun je in Nederland tóch actie ondernemen tegen namakers en is de grens tussen wat wel en niet mag duidelijker afgebakend. Dat is goed nieuws! In deze zaak ging het om de Elephant-kraan en de Hyster Karry Krane-kraan. De Elephant-kraan zou inbreuk maken op de Hyster Karry Krane-kraan. De gelijkenis tussen beide kranen zag onder andere op de hijshoogte, het hijsvermogen, de grootte van de vlucht, de draaicirkel, de prospectussen en de afmetingen van de beide kranen etc. De Hoge Raad vond dat de vrijheid om een zo groot mogelijke deugdelijkheid en bruikbaarheid aan een product te kunnen geven voorop moet staan.
Anders gezegd, de vrijheid van handel en bedrijf is het belangrijkst. Daarom mag je gebruik maken van andermans kennis, inspanningen, investeringen zodat je er zelf beter van wordt. Ook als je daardoor je concurrent een nadeel toebrengt. Het namaken is echter onrechtmatig zodra je voldoet aan de volgende eisen:
- Je product moet een eigen plaats innemen op de markt.
- De nabootsing moet zodanig zijn dat er een reële kans op verwarring is.
- Je moet als namaker tekortschieten in je verplichting álles te doen wat redelijkerwijs mogelijk is om te voorkomen dat door de gelijkenis van beide producten er gevaar voor verwarring ontstaat dan wel vergroot wordt.
Je moet dus als ‘namaker’ een andere weg in slaan qua uiterlijke vormgeving als dat mogelijk is. Er zijn al prachtige zaken bekend waarin beroemde merken te maken hebben gehad met slaafse nabootsing, o.a.: Singer naaimachines, Delfts blauwe boertjes en molentjes, Lego-blokjes, Dyson stofzuiger, Kymco Scooters, Barbie, Denton fietsmanden, Adidas stijl en logo verwerkt in/op kleding, een speelgoedpoes van Hasbro, de Maglite zaklamp, My little Pony van Hasbro , diverse mobieltjes (Apple/Samsung) en namaak- Blond Amsterdam servies verkocht door Xenos.
Hulp nodig?
Word je aangesproken op grond van slaafse nabootsing of wil je zelf een product nabootsen? Dan is het zaak dat je je goed laat adviseren en bijstaan. Neem daarom vrijblijvend contact met mij of Paul Suk op. We helpen je er gerust bij.
Jeroen Sprangers
Advocaat & curator