Iedere maand neemt team arbeidsrecht je mee in wat zij zoal tegenkomen in de dagelijkse praktijk. In deze column neemt Marco je mee in de nieuwe ontwikkelingen rondom schijnzelfstandigheid en de aankomende handhaving door de Belastingdienst.
Per 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst namelijk écht werk maken van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA). Deze wet, al in 2016 ingevoerd, heeft als doel om schijnzelfstandigheid aan te pakken. Dit komt erop neer dat zelfstandigen die eigenlijk als werknemer werken – oftewel werken onder gezag, persoonlijke arbeid verrichten en loon ontvangen – niet langer als ondernemer worden beschouwd. Tot nu toe werd deze wet nauwelijks gehandhaafd, maar daar komt binnenkort verandering in.
Wat betekent de Wet DBA in de praktijk?
Als de Belastingdienst vindt dat een zzp’er eigenlijk in loondienst werkt, kan dit behoorlijke financiële gevolgen hebben voor de werkverschaffer. Denk aan naheffingen voor loonheffingen en sociale premies, plus mogelijke boetes. Dit betekent dat het belangrijker dan ooit is om kritisch naar de werkomstandigheden van zzp’ers te kijken.
Veel zelfstandigen werken nu op basis van een door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst, maar pas op: het gaat er vooral om hoe er daadwerkelijk wordt gewerkt, niet alleen om wat er op papier staat. Vanaf 1 januari worden geen nieuwe modelovereenkomsten meer goedgekeurd. Werk je nog met een bestaande modelovereenkomst? Dan is het slim om na te gaan of die ook in de praktijk klopt.
Waar moet je op letten?
De Belastingdienst beoordeeld allereerst of er naar haar mening sprake is van een arbeidsovereenkomst op grond van het Burgerlijk Wetboek. De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verplicht om voor zekere tijd voor de andere partij, de werkgever, te werken, in ruil voor loon. Er moet ook sprake zijn van een gezagsverhouding; de werkgever moet de werknemer aanwijzingen en instructies kunnen geven die de werknemer moet opvolgen. Er dient dus kort gezegd sprake te zijn van gezag, arbeid en loon.
Vaststellen of er sprake is van gezag, arbeid en loon
Er is in de loop der jaren al veel geprocedeerd over de vraag wanneer er nu exact sprake is van gezag, arbeid en loon en de vraag was dan ook, hoe de Belastingdienst dit zou gaan beoordelen. De Belastingdienst heeft in haar Toelichting beoordeling arbeidsrelaties, welke per 1 november 2024 is gepubliceerd, haar beslis- en afwegingskader kenbaar gemaakt. Daarbij wordt het Deliveroo-arrest uit 2023 van de Hoge Raad gevolgd. Dit betekent dat bij de kwalificatie van een arbeidsverhouding, alle omstandigheden van het geval van belang zijn en deze feiten en omstandigheden in onderling verband moeten worden bekeken. De Hoge Raad heeft in het Deliveroo-arrest bepaald dat onder meer de volgende 9 gezichtspunten van belang kunnen zijn:
- De aard en duur van de werkzaamheden;
- De manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald;
- De mate waarin de werkzaamheden én de opdrachtnemer onderdeel zijn van de organisatie van de opdrachtgever;
- Wel of geen verplichting het werk persoonlijk uit te voeren;
- De manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen;
- De manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald;
- De hoogte van de beloning;
- De mate waarin de opdrachtnemer bij de opdracht commercieel risico loopt;
- De mate waarin de opdrachtnemer zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen, bijvoorbeeld: wat doet de opdrachtnemer om opdrachten en een goede naam te krijgen, hoe behandelt de Belastingdienst de opdrachtnemer, wat is het aantal opdrachtgevers en hoelang werkt de opdrachtnemer meestal voor een opdrachtgever?
Vragen? Bel REIN
Heb je vragen over dit onderwerp of wil je graag weten of jouw zzp-constructie toekomstbestendig is? Neem dan gerust contact op met Marco of één van onze collega’s van team arbeidsrecht.
Marco Fennema
Advocaat